NSOC Nieuwsbrief #6 | april 2024

In de week tegen de georganiseerde ondermijnende criminaliteit is het mij een genoegen om deze NSOC Nieuwsbrief onder uw aandacht te brengen. Zeker nu ik kan melden dat NSOC doorgaat. De Minister van Justitie en Veiligheid heeft op 15 maart 2024 jl. de Tweede Kamer geïnformeerd over de uitkomsten van de evaluatie over het actieplan NSOC en de verdere koers van het samenwerkingsverband. Ik ben blij met het vertrouwen in NSOC dat hieruit blijkt en dat ook nadrukkelijk door de zes samenwerkende partners is uitgesproken. Uit de evaluatie blijkt dat de samenwerking binnen NSOC, gekenmerkt door de fenomeengerichte, effectgestuurde aanpak, bijdraagt aan een beter fundament voor de aanpak van georganiseerde ondermijnende criminaliteit.

Tijdens de evaluatie en het besluitvormingsproces zijn de operationele activiteiten op verschillende thema’s onverminderd doorgegaan. Zo is er, een indrukwekkende data-analyse gemaakt op basis van verdachte transacties via ondernemingen op risicovolle adressen, zoals flexkantoren en virtuele kantoren en is via diverse kanalen opgeroepen tot het invoeren van een landelijke registratieplicht voor domicilieverleners.
Ook is er een onderzoek uitgevoerd naar het gebruik van crypto debitcards en de reikwijdte en effectiviteit van de Wwft in relatie tot deze cards. Wat tot informatie heeft geleid voor de partnerorganisaties om crypto debitcards en de externe hardware voor crypto wallets beter te kunnen herkennen. Meer door NSOC ontplooide activiteiten vindt u in het overzicht van activiteiten.

In deze nieuwsbrief is ook de nieuwe factsheet over de malafide goudhandel opgenomen. Daarnaast leest u over de pilot samen met de politie Zuid-Holland-Zuid, waarbij door een aantal basisteams twee maanden lang zoveel mogelijk juweliers zijn gecontroleerd op basis van informatie uit het Digitaal Opkopers Register (DOR) en de Kamer van Koophandel. Om zo inzicht te verkrijgen in een duurzame barrière tegen witwassen. Zeker in relatie tot aanstaande nieuwe regelgeving heeft deze pilot interessante bevindingen opgeleverd.

NSOC is als samenwerkingsverband volop in ontwikkeling. De maatschappelijke uitdaging is evident. We zijn op zoek naar talentvolle, creatieve collega’s met lef.  Vandaar dat u in deze nieuwsbrief ook de nieuwe vacatures bij NSOC aantreft.

Joost van Slobbe
Directeur NSOC

NSOC heeft samen met politie Zuid-Holland-Zuid een pilot uitgevoerd waarbij met een aantal basisteams twee maanden lang zoveel mogelijk juweliers zijn gecontroleerd op basis van informatie uit het Digitaal Opkopers Register (DOR) en de Kamer van Koophandel. Hiermee is meer inzicht verkregen in hoe met DOR-controles een duurzame barrière tegen witwassen kan worden opgeworpen.

De pilot komt voort uit de multidisciplinaire fenomeenaanpak gericht op Trade Based Money Laundering (TBML) in de goudhandel. Daaruit bleek dat de bedrijfsvoering van onder andere juweliers gelegenheid biedt om (on)bewust malafide activiteiten te vermengen met het bonafide bedrijfsproces. Vincent, de projectleider van de DOR-pilot: “DOR-controles vinden plaats in het kader van heling. In het register kunnen opkopers van diefstalgevoelige gebruikte en ongeregelde goederen, zoals juweliers die gebruikte sierraden opkopen, de aankopen die zij doen registeren. Het register is gekoppeld aan de database van Stop Heling met de aangiftes van gestolen goederen. Ons fenomeenonderzoek malafide goudhandel toont echter aan dat de scheidingslijn tussen heling en ondermijning vrijwel niet bestaat. Het één gaat naadloos over in het ander. Vanuit die optiek wilden we meer inzicht krijgen in DOR-controles.”

Uniform handelingskader

Binnenkort wordt in de Tweede Kamer een wetsvoorstel behandeld dat het digitaal registreren in het DOR verplicht stelt en naast heling ook witwassen als doelbinding opneemt. Anticiperend daarop is tijdens de pilot gekeken naar het huidige beleid. In vrijwel het hele gebied is digitaal registeren al verplicht middels de algemene plaatselijke verordening (APV). Maar het bleek dat veel ondernemers hier geen gehoor aan geven. Zij gaven aan dat het veel werk is en ze vrijwel nooit worden gecontroleerd. Vincent: “Er wordt naast het geven van een waarschuwing niet of nauwelijks overgegaan tot het maken van een proces-verbaal. Terwijl zowel strafrechtelijk als bestuursrechtelijk optreden tot de mogelijkheden behoort. Afspraken over een handelingskader, bij voorkeur landelijk, maar zeker op gemeentelijk niveau, kunnen voorkomen dat de keuze bij de individuele controleur ligt met het risico op willekeur en rechtsongelijkheid.”

Verdiepingsslag in politiesystemen

DOR-controles kunnen worden uitgevoerd door politie, gemeente of een combinatie van beiden. Uit de pilot blijkt dat beide partijen toegevoegde waarde hebben. Een buitengewoon opsporingsambtenaar van de gemeente kan echter niet verder kijken dan de registratieplicht. Wanneer geen plausibele verklaring over de herkomst van de goederen kan worden gegeven, kan alleen politie een verdiepingsslag doen in politiesystemen op basis van de feiten en omstandigheden. Dat zou vervolgens kunnen leiden tot een verdenking van witwassen.

Relatiebeheer

Een ander belangrijk aspect dat uit de pilot naar voren kwam, is het relatiebeheer met de ondernemers. Vincent: “Het is belangrijk om uit te leggen waarom de controles plaatsvinden, dat deze helpen te voorkomen dat de branche misbruikt wordt voor malafide praktijken. Dit kan bijdragen aan betere registratie en is ook van belang om te voorkomen dat de branche zich gecriminaliseerd voelt.”

Daarnaast kan er meer worden gedaan om de toegevoegde waarde van DOR-controles bekend te maken binnen het veiligheidsdomein. Voor een taakaccenthouder ondermijning bij de politie bijvoorbeeld, kan dat heel waardevolle signalen opleveren.

Momenteel vinden oriënterende gesprekken plaats met verschillende partijen, om de leerpunten uit de pilot verder op te pakken.

Vandaag publiceert NSOC een nieuwe factsheet over de malafide goudhandel. In deze factsheet wordt het fenomeenonderzoek van NSOC kort samengevat.

Nederland maakt deel uit van de malafide goudhandel waarin geld en goud wordt witgewassen, maar er ook waarde wordt verplaatst of overgedragen, gestolen goud wordt geheeld en door middel van fraude financieel voordeel wordt behaald. Door het fenomeenonderzoek van NSOC is er meer zicht op hoe actoren in Nederland, of Nederlandse actoren in het buitenland, crimineel misbruik kunnen maken van de goudhandel. Uit dit onderzoek blijkt dat alle fasen van de goudproductieketen kwetsbaar zijn voor criminele activiteiten.

In deze factsheet beschrijft NSOC de goudketen en de vijf verschijningsvormen van georganiseerde ondermijnende criminaliteit waarmee Nederlandse (drugs)criminelen financieel voordeel behalen en/of hun geld witwassen.

Download de factsheet hier of raadpleeg het Kennisdocument voor een uitgebreide beschrijving van dit fenomeen.

Wil jij met jouw werk bijdragen aan een veiligere samenleving door georganiseerde ondermijnende criminaliteit georganiseerd en bij de bron aanpakken? Kom dan NSOC versterken! Wij zijn op zoek naar:

• interventiespecialisten,
• experts op het gebied van intelligence en
• een secretarieel medewerker.

In NSOC werken zes overheidsorganisaties samen. Collega’s van NSOC zijn in dienst bij een van deze zes partners, maar werken binnen NSOC. Deze vacatures zijn beschikbaar bij de politie.

Solliciteer en maak het verschil! Bekijk de vacatures hier.

NSOC brengt drie keer per jaar een verslag uit over de stand van zaken van de diverse activiteiten. Dit is de samenvatting van de derde rapportage over de periode september tot en met december 2023. Hierin is een update te zien van de fenomeenaanpakken op het gebied van goud en niet-ambtelijke corruptie en de activiteiten van de fieldlabs.

Download het overzicht hier.